Төгсөх ангийн сурагчдын хувьд их сургуульд элсэх маш хариуцлагатай цаг үе хаяанд иржээ. Дийлэнх сурагчид дэлхийн томоохон их сургуулиудад суралцах, тэтгэлэг авах хүсэл зорилготой байдаг. Тийм ч учраас их сургуулиуд тэр хэрээрээ өрсөлдөөн ихтэй, олон шалгууртай, өндөр цензурийг тогтоодог билээ. Ийнхүү ахлах ангийн сурагчдадаа зориулан дэлхийн томоохон их сургуулиудын төгсөгч, оюутнуудаас хэрхэн сургуулиудад элсэх, тэтгэлэгт хамрагдах, хүсэлтээ явуулах зэрэг талаар өгсөн зөвлөмжийг хүргэж байна.

Канад улсын Бритиш Колумбын их сургууль

Их сургуульд элсэн орно гэдэг сурагчийн олон жилийн хичээл зүтгэлийн үр дүн байдаг. Дан ганц хичээл сурлагын амжилтаар зогсохгүй урлаг, спорт, нийгмийн идэвх оролцоо гээд тал бүрийн авьяас чадварын нийлбэрийг тань үнэлэх цаг мөч гэж ойлгох хэрэгтэй. Тиймээс элсэн орох сонирхолтой сургуулийнхаа хуудсаар дамжуулан нарийн хугацааг дэлгэрэнгүй судалж аль болох эртнээс бэлдээрэй гэж зөвлөж байна. Сурагч элсэн орох сургуулиа сонгохдоо өөрийн дур сонирхол, чадвар болоод зорилгод нийцүүлэн, түүнчлэн аль улс эх орон өөрт илүү тохиромжтой гэх мэт нөхцөлүүд дээр тулгуурлан сайтар бодож судалсны үр дүнд жагсаалт гаргаж үзэх нь зөв байдаг. Хүн өөрөө өөрийгөө л хамгийн сайн мэддэг шүү дээ. Тухайн улсын байгаль, цаг агаар, хүмүүс хоорондын уур амьсгал, идэвхтэй амьдралын хэв маяг, хэрэглэж буй хоол хүнс, соёл хувь хүнтэй минь илүү нийцэж байна уу гэх зэргийг сайтар бодолцоорой. Мэдээж дээр дурдсан тал бүрийн авьяас чадвараас гадна босго оноонууддаа хангалттай хүрч байх хэрэгтэй. Дээр нь нэмээд бичих ур чадвар хамгийн чухал нөлөө үзүүлдэг.

Тэтгэлгийн хувьд олон улсын элсэлтийн тэтгэлэг, олон улсын шилдэг оюутны шагнал гэх мэт тэтгэлгүүд бий. Тэтгэлэгт эрмэлзэж буй оюутан их байдаг болохоор үүнийгээ дагаад өрсөлдөөн ч өндөр байх болно. Чиний мөрөөдөж байгаа сургууль өөр хэн нэгний мөрөөдөл. Тийм учраас бусдаас ялгарч харагдах зүйл минь юу вэ, яагаад энэ шагнал болон тэтгэлгийг би хүртэх эрхтэй вэ гэх мэтчилэн өөртөө дүгнэлт хийж тэр зүйлсээ давуу тал болгож тэтгэлгийн материалдаа илгээгээрэй.

Тайвань улсын Chinese Culture их сургууль 

Элсэлтийн хувьд жил бүр хуваарь өөр байдаг. Энэ жилийн хувьд хаврын элсэлт аравдугаар сарын 17-ноос арванхоёрдугаар сарын 5-ны өдөр хүртэл хүлээж авч байна. Хариу нь арванхоёрдугаар сарын 29-ний өдөр гарч, ирэх оны нэгдүгээр сарын 10-ны өдөр хүртэл бүртгэлээ баталгаажуулдаг. Apply хийхэд шаардлагатай хэд хэдэн материал байдаг ба тэрнээс хамгийн чухал нь хэлний оноо байдаг тул эртнээс хэлний шалгалтуудаа өгч эхлэх нь чухал. Хүсэлтээ илгээхээс өмнө маш сайтар шалгаж, доод тал нь гэхэд нэг сарын хугацааг яс зарцуулах хэрэгтэй. Миний туршлагаас Тайваний боловсролын газар хариу өгөхдөө бага зэрэг удах хандлага байдаг учир эртнээс материалуудаа шалгуулаад, ярилцлагын шатандаа бэлдсэн нь дээр. Мөн өөрийн эсээндээ маш сайн тулгуурлаж ажиллаж өгөөрэй. Эсээ болон чамайг тодорхойлох захидал хамгийн их нөлөө үзүүлдэг мэт санагдсан. Алдартай хүмүүс, амжилттай оюутнуудын эсээг дуурайлгах гэж оролдолгүйгээр яг л өөрийнхөө талаас бичвэл сонгогдох магадлал илүү өндөр. Мэдээж нийгмийн идэвх оролцоо, дүнгийн дундаж, урлаг спортын амжилтуудаа мартаж болохгүй.

Тэтгэлгийн хувьд засгийн газрын тэтгэлэг өвөл зарлагдаад хавар хариу нь ирдэг. Бусад орнуудыг бодвол тэтгэлэг олдох боломж ихтэйгээс гадна оюутнууд ирсэн улс орноосоо хамаараад өөр, өөр тэтгэлэгт хамрагддаг. Жишээ нь би Монголоос ирсэн бол Хятад, Малайз болон Индонез улсаас ирсэн оюутнуудтай өрсөлдөхгүй гэсэн үг. Тэтгэлэг нь мөнгөн дүн буцаан олгох, эсвэл мөнгөн дүнгийн хасалт гэсэн хоёр төрөл байдаг. Мөнгөн дүн буцаан олгох нь 50 хувийн тэтгэлэгтэй адилхан бөгөөд улирлын эхэнд төлбөрөө төлөөд, эцэст нь төлбөрийнхөө тал хувийг буцаан авдаг. Шууд дүнгийн хасалт нь семестрийн төлбөрийг бүтэн болон хагас хувь чөлөөлж өгдөг.

Австри улсын Венийн их сургууль

Харин гуравдагч орон буюу Европын Холбоонд багтдаггүй улсуудын оюутнуудын хувьд хоёр жилийн турш хэлний бэлтгэлд явж, Герман хэлний C1 түвшинд хүрсэн байх ёстойгоос гадна нэмэлт хичээлүүдийн шалгалт өгч байж тэнцэж ордог. Миний хувьд хоёр жилийн хугацаанд зургаан удаа аман болон бичгийн шалгалтыг өгч сургуульдаа элсэж байсан. Цөөн үгээр хэлбэл шалгуур маш өндөр, олон орны хүүхдүүдээс шигшиж авдаг. Гэхдээ нэг давуу тал нь хуулийн мэргэжил бакалавр, магистрын хөтөлбөрийг хамтад нь сурч төгсдөг төдийгүй төгсөхдөө магистрын зэргийг давхар хамгаалдаг учир олон шалгалтуудыг даваад туулахад асуудалгүй байдаг. Харамсалтай нь манай сургууль тэтгэлэг олгодоггүй.

Австри улсын Вена хот дэлхийд амьдрахад тааламжтай, аюулгүй хотуудын нэг гэдгээрээ алдартай, залууст ээлтэй хот учир энд ирж суралцах хүсэлтэй оюутан залууст таалагдана гэж найдаж байна.

Хятад улсын Бээжингийн их сургууль

Элсэлтийн онлайн өргөдөл өгөх хугацаа нэгдүгээр сараас гуравдугаар сарын хооронд байдаг ба studyatpku.com вэбсайтаар хаяг нээн бүртгүүлнэ. Энэхүү үйл явцтай холбоотой мэдээллүүдийн oldisd.pku.edu.cn гэх мэт сургуулийн албан ёсны вэбсайтуудаас авах боломжтой. Онлайн өргөдөл өгсний дараа шаардлагатай бичиг баримтуудыг шуудангаар явуулах, бичгийн шалгалт өгөх, ярилцлагад орох зэрэг үе шатуудаас бүрддэг. Тэтгэлгүүдийн хувьд Хятадын засгийн газрын тэтгэлэг, Нэг бүс нэг зам тэтгэлэг, Бээжин хотын тэтгэлэг, сургуулийн өөрийн тэтгэлэг, Күнзийн тэтгэлэг гэх мэт хамрагдаж болох олон төрлийн тэтгэлэг бий. Тэдгээр нь сургалтын төлбөрөөс хөнгөлдөг, давхар дотуур байрны төлбөрөөс хөнгөлдөг зэргээрээ ялгаатай байдаг. Би CSC буюу Хятадын засгийн газрын тэтгэлгээр сурдаг. Энэ тэтгэлэг нь сургалтын төлбөр, дотуур байрны төлбөрөөс хөнгөлдөг бөгөөд сар бүр амьдрах тэтгэмж олгодог. Энэхүү тэтгэлэг нь жил бүр Боловсрол шинжлэх ухааны яамны вэбсайт дээр зарлагддаг ба өргөдөл өгөх хугацаа нь ойролцоогоор арваннэгдүгээр сараас эхэлдэг. Тэтгэлэгт өргөдлөө өгөхөөс гадна хятад хэл, математик, англи хэлний бичгийн шалгалт өгч, тэнцвэл ярилцлагад орох эрхээ авдаг.

Мөн Бээжингийн их сургуулийн хувьд сурагчдаа бүх талаас нь тэгш хөгжүүлдэг. Жишээ нь салбар бүрийнхээ шилдэг судлаач профессорууд хичээл зааж, сурах орчин нөхцөл бүгд хангагдсан номын сан, хичээлийн байр, багаар ажиллах өрөөнүүд, бүх төрлийн спортоор хичээллэх заал талбай болон хичээлээс гадуур 170 гаруй дугуйланд хамрагдах боломжтой болохоор хөгжих бүх боломж бололцоог хангаж өгсөн байдаг. Миний хувьд сургуулийн талаарх мэдээллээ анх интернэтээс олж мэдэж, албан ёсны вэбсайт, Wechat хаягаас нь дэлгэрэнгүй мэдээллүүд авч байсан. Хятад хэл анхлан сурч буй хүмүүс, Хятадад сурах тухай ойлголт багатай хүмүүст зөв мэдээллээ олж авахад хүндрэлтэй байж магадгүй учраас, сурахыг зорьж байгаа сургуулийнхаа Монгол сурагчтай холбогдоод мэдээлэл зөвлөгөө авбал илүү үр дүнтэй.

Япон улсын Нагоя их сургууль 

Элсэлтийн хувьд ихэнх сургуулиудын адилаар аравдугаар сараас арван хоёрдугаар сарын хооронд материалаа хүлээж аваад, хоёрдугаар сарын үед эхний шатанд тэнцсэн хүмүүсээс ярилцлага авдаг. Зааж өгсөн оноонуудаас гадна өмнө нь хийж байсан нийгмийн ажил, олимпиад уралдааны амжилт зэргийг чухалчлан авч үздэг болохоор элсэлт эхлэхээс дор хаяж хагас жилийн өмнөөс материалаа бэлдэж эхэлбэл зүгээр байдаг. Сургуулийнхаа элсэлтийн албанд ажиллаж байсан хүний хувьд хэлэхэд мэдээж А зэрэглэлийн сургууль гэдгээрээ голч дүн нь сайн байхыг шаарддаг. Үүнээс гадна эсээн дээрээ өмнө нь юу сурч байсан, Нагоя хотод ирээд юу сурмаар байгаагаа илэрхийлж байж бусад өргөдлөө явуулж байгаа хүмүүсээс ялгарах юм шиг санагдсан. Тэтгэлгийн хувьд би сургуулиасаа төлбөрийн тэтгэлэг авахаас гадна тэтгэлгийн сангуудаас амьжиргааны тэтгэлэг авдаг байсан. Миний авч байсан тэтгэлэг тухайн оюутны санхүүгийн хэрэгцээг харгалзахгүйгээр зөвхөн өмнө нь гаргасан амжилт, сурлагын дүн, манлайлах чадвар, ирээдүйд сургууль болон тэтгэлгийн санг төлөөлж сургуулийнхаа нэрийг гаргах чадамжтай эсэхийг нь харгалзаж үзээд цөөн тооны оюутнуудад олгодог тэтгэлэг.

Сурагчдадаа хандан хэлэхэд өөртөө хамгийн тохирсон сургуулийг олохын тулд сургуулиудын вэбсайттай дотно "найзлах" хэрэгтэй. Вэбсайт дээр нь тухайн сургууль яг ямар чиглэлээр мэргэшдэг, ямар багш нар заадаг, ямархуу оюутны амьдралтай, төгсөөд ажлын байрны олдоц хэр вэ зэрэг бүх мэдээлэл нь байдаг. Би энэ зарчмаар өргөдөл явуулах сургуулиудаа сонгоод, дараа нь тэнцсэн сургуулиудаа харьцуулж байгаад байршил болон миний судалгаанд тохиромжтой байсан учраас Нагоя их сургуулийг сонгож байсан.

Турк улсын Чанаккале 18 Март их сургууль

Элсэлтийн хуваарь жил бүр өөр байдаг бөгөөд сургуулийн вэбсайт дээр яг хэзээнээс эхэлж материалаа авах хугацаа нь зарлагддаг. Энэ жил олон улсын сурагчдын материалыг есдүгээр сарын 19-өөс авч эхэлсэн. Миний хувьд сургуулиа сонгохоос өмнө эхлээд сонирхож буй орнуудынхаа тэтгэлэгт бэлдэж, Турк улсын засгийн газрын тэтгэлэг, Япон улсын Монбушо болон Канадын тэтгэлгүүдийг судалж нэлээдгүй цагийг зарцуулж байлаа. Турк улсын тэтгэлгийн шалгалт хоёр сард болдог учраас эртнээс бэлдэж эхлэх хэрэгтэй. Шалгалтаа өгсний дараагаар тэнцсэн хариу ирж сургуулиа судлахад Чанаккале 18 Март сургууль маань үзэмж их гоётой, уул болон далайн хажууд байрлах төгөл хотхонтой байсан учир надад их таалагдаж байсан. Үүний дараагаар босго оноо, шаардагдах материал зэргийг сургуулийн вэбсайт болон Элчин сайдын яамны вэбсайтаас мэдээллүүдээ цуглуулсан.

Турк улсын сургуулиуд шалгалтын үнэлгээ, багш нарын сурагчид өгөх үнэлэмж буюу recommendation letter , эсээ зэрэг зүйлсийг хамгийн ихээр харгалзаж оюутнуудаа сонгон авдаг. Гадаадад суралцах сонирхолтой бол нэн түрүүнд өөрөө маш сайн судалгаа хийж, өөрт хэрэгтэй мэдээллүүдийг олох хэрэгтэй. Хүн өөрөө л хичээж, эрэл хайгуул хийж байж хүссэн зүйлээ авна шүү дээ. Засгийн газрын тэтгэлгээс гадна тухайн сургуулийн хувийн тэтгэлэг гэж байдаг ба нэгдүгээр курсийн хавар сонгогдсон хичээлүүдийн шалгалтыг өгч, оноогоороо тэргүүлсэн тохиолдолд хамрагддаг. Засгийн газрын тэтгэлэгт дотуур байр, эрүүл мэндийн даатгал, сургалтын төлбөр болон амьдрах мөнгөн тэтгэмж зэргийг багтаасан байдаг. Мөн сурч байх хугацаандаа Европын орнуудад оюутан солилцоогоор явах боломжтой төдийгүй тэр сургуулиасаа ч гэсэн хүсэлт гарган тэтгэлгээр сурах боломжтой. Тэтгэлэг авахад өрсөлдөөнтэй учир хичээлийн дүн маш сайн байхаас гадна хичээлийн ирц бүрэн байх ёстой.